Soğan, sofralarımızın vazgeçilmez lezzetlerinden biridir.
Sağlık açısından da son derece faydalıdır. Soğan ekmek ve yetiştirmek için
detaylı bilgi sahibi olmak gerekir. Soğan ekiminde, ekim yapılacak toprak
yapısı, kullanılacak gübre seçimi ve ekim yapılacak yerin iklimi gibi birçok
faktör etkilidir. Dolayısıyla soğan ekimini etkileyecek tüm faktörler bilinmeli
ve bilgi edinilmelidir.
Soğan Ekiminde Bilinmesi Gerekenler
Soğan Ekiminde İklim Etkisi
Soğan bitkisi, gündüz sıcak ve kurak, geceleri serin, karasal ve yağışlı ilkbahar ister. Soğanın yaprak ve köklerinin gelişimi sırasında iklimin serin olması gerekir. Soğan bitkisi, yaklaşık -8 dereceye kadar donmaz. Soğanın ortalama yetişme sıcaklığı 12 ile 13 derece arasındadır. Dolayısıyla, iklim bakımından serin olan yerler soğan yetiştirmek için oldukça elverişlidir. Soğan, gelişmeye başladıkça yani; olgunlaşma döneminde sıcaklık ihtiyacı artmaya başlar. Bu dönemi için ise ortalama sıcaklık 23 derecenin üzerine çıkarak 27 derecelere kadar artış gösterir. . Bu noktada önemli diğer husus ise gün uzunluğudur. Kısa gün tohumlarının 8 ile 10 saat güneş ihtiyacı vardır. Orta gün tohumları ise 10 ile 12 saat güneş ışığına ihtiyaç duyarken uzun gün tohumları, 13 ile 15 saat arasında güneş ihtiyacı duyar.
Soğan Ekiminde Toprak Yapısının ve Gübre Seçiminin Etkisi
Soğan bitkisi, humuslu, tınlı ve
killi toprakları sever. Zira bu toprak çeşitlerinin geçirgenliği fazladır,
yeterli miktarda su tutarlar, serin ve kolay işlenebilen yapıdadırlar. Aynı
zamanda bu tip topraklar, soğanın muhafaza süresine olumlu etki yaparlar. Bu
tip topraklarda soğan ekmek ve yetiştirmek için verimlidir. Ancak, ağır killi
topraklarda soğan ekimi yapmak yanlıştır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken
diğer detay; toprak asidinin oranıdır. Toprak asitliliği pH 6 ile 6.5 arasında
olması gerekir.
Aynı ekim alanında ard arda soğan yetiştirmek doğru olmayacaktır. Ekim yapılacak tarla, sonbahar mevsiminde bir ya da 2 kez orta derinlikte sürülmelidir. Bu alanın tezekli bırakılması da oldukça önemlidir. Soğanın ekim zamanı geldiğinde söz konusu ekim alanına tırmık geçirilir, kış şartlarında dağınık halde olan tezekler düzenlenir. Tüm bu işlemlerin ardından ekim yapılır. Önemle belirtilmesi gereken bir konuda; ekim yapılacak toprağın, doğru şekilde analiz edilmesidir.
Soğan ekimi yaparken gübre seçimi dikkat edilmesi gereken bir konudur. Azotlu gübrede sülfatlı olanları seçmek ve kullanmak gerekir. Ancak; gübredeki azot oranı aşırı olmamalıdır. Aşırı azot içeren gübreler, saklama süresini kısaltır, kaba dokuya sahip soğanlar yetişmesine neden olur. Aynı zamanda, aşırı azotlu gübre, kuru madde oranını düşürür.
Soğan Ekimi Yapmak
Tohumlar, yaklaşık 30 cm ara ile açılan çizgilerle ekilmesi gerekir. Belli dönemlerde seyreltme yapılacağı düşünülerek bolca tohum atılır. Tohumlar çimlenir ve fideler toprak yüzünde yetişmeye başladığında ilk 15 gün içerisinde yabancı otlar temizlenir. Toprağı kabartmak çok önemlidir. Bu nedenle ilk çapa yapılır. Ardından 3 ya da 4 hafta sonra ikinci çapanın yapılması gereklidir. Ekonomik açıdan düşünüldüğünde en uygun yöntem doğrudan tohum ekme yöntemidir.
Arpacık ile üretimde bir tohumdan tekrar tohum elde etme süresi yaklaşık 3 yıldır. Arpacık üretiminde ekim yapılacak alanın seçimi oldukça önemlidir. Çünkü, bu üretim için toprağın uygun olması gerekir. Tohum ekimi zamanında 3 ile 4 ay önce yaklaşık 15 ile 20 cm derinliğinde işlenmesi gerekir. Bir süre sonra ikinci toprak işlemi yapılır ve toprak yüzeyi düzeltilir. Bu üretim şeklinde 120 cm genişlikte tahtalar hazırlanır. Tahtalar arasında 40 cm kadar ara olmalıdır. Hava şartları ve yağış durumu izlenerek şubat ve mart aylarında tohum ekimi yapılabilir.
Tohumlar, el ile serpilerek ekilir. Tohum miktarı 2 ile 3 kg kadardır. Tohumlar, 10 ile 15 gün sonra çimlenmeye başlar. Ekimden 5 ya da 6 ay sonra arpacıklar söküme gelmiş olur. Arpacık üretiminde sıralar arası mesafe 25 cm ve sıra üzeri 10 ile 12 cm olup kuru soğan üretiminde arpacıklar 1.0 ile 1.8 cm çapında olması gerekir. Toplam arpacık miktarı 35 ile 40 kg miktarındadır. Hasat ile ilgili bilinmesi gereken en önemli nokta, hasat, kuru havada yapılmalıdır. Toplanan arpacıklar 2 ile 3 gün süresince kurutulmalıdır. Uygun şartlarda elde edilecek arpacık miktarı yaklaşık olarak 1 ile 1.5 ton arasıdır.
Fide ile üretim, tohumdan baş bağlayan çeşitlerin üretiminde tercih edilir. Bu yöntem, diğer yöntemlere göre biraz daha masraflıdır. Bu ekimde, ekim yapılacak alanda metre kareye 15 gram tohum serpilmektedir. Yoğun çıkışların olduğu bölümlerde seyreltmeler yapılır. Sulama düzenli olarak yapılmalıdır. Fideler, 0.5 ile 0.7 cm gövde kalınlığına ulaştığında ekim alanı dikim için hazırdır. Soğan sineği problemine karşı dikkatli olunmalı ve bu gibi durumlara hemen müdahale edilmelidir. Yine, soğan bitkisinde olabilecek hastalık ve zararlılarla ilgili mücadele için önlemler alınmalı ve bu olumsuzluklar ortadan kaldırılmalıdır.
Sulama
Soğan yetiştiriciliğinde yeterli yağış varsa sulama yapılmadan da soğan yetişebilir. Ancak, yeteri kadar yağış yoksa 1 ya da 2 kez sulama yeterli olacaktır. Baş olgunlaştırma döneminde sulama yapılmamalıdır.
KURU SOĞAN FİYATLARI NE KADAR?
